Tamaro, Attilio

Tamaro, Attilio, povjesničar, novinar i diplomat (Trst, 13.VII. 1884 – Rim, 20. II. 1956). Potomak stare obitelji iz Pirana. Završio je klasičnu gimnaziju u Trstu te 1906. diplomirao književnost na Sveučilištu u Beču. Istarski pokrajinski odbor u Puli angažirao ga je kao knjižničara i arhivista (1906–08), a u Trstu je bio novinar listova L’Indipendente (1908–11) i Il Piccolo (od 1911). God. 1910. imenovan je tajnikom Narodnoga sveučilišta u Trstu. Njegova djela L’Adriatico golfo d’Italia: l’italianità di Trieste (1915), Italiani e Slavi nell’Adriatico (1915), La Vénétie Julienne et la Dalmatie (I–III, 1918–19), Spalato: occhio del mare (1915) i dr., rasprave su o najvažnijim pitanjima vezanim za godine I. svj. rata, a napisana su u duhu tal. domoljublja. Poslije je objavio djela La lotta delle razze nell’Europa danubiana (1923), Storia di Trieste (I–II, 1924), Documenti di storia triestina del secolo XVIII (1928–29), Di una supplica e delle opere di Antonio Giuliani (1929), La saliera del 1609 (1932), Materiali per la storia della Restaurazione austriaca nella Venezia Giulia (1932), Trieste: storia di una città e d’una fede (1945) i dr. Premda se u središtu njegovih razmatranja nalazilo tršćansko pitanje, promatrano u širem talijanskom i srednjoeur. kontekstu, tematski i problemski ona su vezana i za istarski geopolit. prostor. Kao diplomat obnašao je dužnost tal. generalnoga konzula u Hamburgu (1927–30) te ministra u Helsinkiju (1930–35) i Bernu (1935–43). Bio je prozvan za profašističko djelovanje, a nakon što je oslobođen optužbi ponovno se vratio proučavanju prošlosti, napisavši radove La condanna dell’Italia nel trattato di pace (1952) i Vent’anni di storia (1953–54).

LIT.: M. Szombathely, Attilio Tamaro, Pagine Istriane, 1954, 5, 3; G. Cervini, La »Storia di Trieste« di Attilio Tamaro: genesi e motivazioni di una storia, u: Storia di Trieste, Trieste 1976; F. Semi, Istria e Dalmazia: uomini e tempi, I, Bologna 1991.

S. Bertoša