Besenghi degli Ughi, Pasquale

Besenghi degli Ughi, Pasquale, književnik (Izola, 31.III.1797 – Trst, 24.IX.1849). Školovao se u Izoli i Kopru, završio je studij prava u Padovi (1816–20). Nakon što mu nije uspio pokušaj da se pridruži napuljskim ustanicima protiv burbonske kuće 1820., vratio se u Izolu, potom se preselio u Trst, gdje je od 1822. radio u Trgovačkom sudu. Ubrzo je napustio pravničku službu te se posvetio književnosti. God. 1828. otputovao je u Grčku, gdje se pridružio lordu G. G. Byronu u grč. borbi za oslobođenje od Osmanlija. Sljedeće godine vratio se u Furlaniju i u Veneto, a 1846. u Trst, gdje je umro od kolere. Prema tršćanskom društvu svojega doba razvio je kritički odnos. U proznom djelu Saggi di novelle orientali (1826) ismijava taj grad (naziva ga Cucibrech) i neke njegove stanovnike, prikazavši ih satirički kroz događaje, običaje i imena orijentalnoga prizvuka. Istom ironijom i humorom opisuje tu sredinu i u stihovima Apologhi (1828), u kojima se zapažaju prosvjetiteljski postupci. No, po pjesmama u kojima se naziru određeni osobni motivi (egzistencijalni nemir, unutrašnji razdor, ljubav prema ženi i prirodi, iskustvo putovanja u Grčku, pesimističan nazor na svijet), uklapa se u okvire provincijskoga romantizma, tj. u rubnu pojavu toga pokreta. Blizak je G. Pariniju, V. Alfieriju, U. Foscolu i osobito G. Leopardiju. U odi A Luigi Vestri (1824) izrazio je svoja ćudoredna vrjednovanja, u zbirci pisama, odn. eseja A Martino (1827) i Ad un correttore e ad un critico (1827) obrazlaže svoj knjiž. postupak. Posmrtno su mu objavljene Raccolta di poesie e prose (1850) i Poesie e prose (Trst 1884).

LIT.: B. Maier, Profilo di Pasquale Besenghi degli Ughi, Il banco di lettura, Trieste 1988, 1; G. Cervani, Trieste-Cucibrech nella satira di Pasquale Besenghi degli Ughi, ACRS, 1982–83, 13; I. Marković, Ciò che si sa e rimane della biblioteca appartenuta alla famiglia Besenghi di Isola, Annales, 1996, 8.

A. Miculian